Home Ontdek Hamburg Tour de Schanze

Tour de Schanze

door Fem
Gepubliceerd: Bijgewerkt op

Eigenlijk beslaat het kleinste Stadtteil van Hamburg maar 2,5 straat. En wat hofjes. Dat betekent echter niet dat je je niet minstens een hele dag in het Schanzenviertel kunt vermaken.

In de categorie Klein Maar Fijn hierbij dus deel 1 van een tweeluik over de Schanze.

Schanzenviertel toen, en nu

Officieel heet het Stadtteil ‘Sternschanze’, naar een – verrassing! – stervormig verdedigingswerk op de plek waar nu het Schanzenpark ligt. Van oudsher is het Schanzenviertel, of simpelweg ‘Schanze’, een arbeiderskwartier vol fabrieken. Hiervan zie je ook vandaag nog het een en ander terug. Direct naast het station ligt bijvoorbeeld Schlachthof, onderdeel van hetzelfde complex als dat waar de Rindermarkthalle St. Pauli toe hoorde.

In de jaren ’70 trokken veel gezinnen uit de wijk weg, want de straten waren druk, en er was op dat moment nog weinig groen. Dankzij lage huren kwamen studenten en immigranten daarvoor in de plaats, waardoor de Schanze een zeer bont (en neem dat vooral heel erg letterlijk), maar soms ook onrustig Viertel werd. Toen de stad bovendien de drugsproblemen rond het Hauptbahnhof begon aan te pakken, verplaatsten dealers en junkies zich naar het Schanzenpark.

Een janboel was het gevolg. Dat was nu ook niet helemaal de bedoeling. Inmiddels is het drugsprobleem ook hier aangepakt en zijn de meeste Altbaupanden fraai hersteld. Nu is de Schanze een hip Szeneviertel met vele gekke winkeltjes, een ruime keuze aan restaurants en bars, en helaas ook torenhoge huren.

Winkelen en uitgaan in de Susannenstraße en Am Schulterblatt

Het hart van het Schanzenviertel, dat zijn de Susannenstraße en Am Schulterblatt. Hier ga je winkelen, eten en borrelen, dansen, en genieten van alle Altbau en street art. Of je haalt een bio-curryworst bij Schmitt Foxy Food op de hoek van de Susannenstraße/Schulterblatt. Of je koopt een paar schoenen en een fles wijn bij schoenen-annex-wijnzaak Südhang (tevens restaurant en wijnbar, maar daar gaan we het binnenkort over hebben, voor ik een post lang ga oreren over de wijnen aldaar. Want dat doe ik, als ik de kans krijg).

Zie ook: Het beste van de Schanze

Meer over winkelen in Hamburg? Heb ik 🙂

De wat curieuze naam Am Schulterblatt komt van een Gasthaus dat als uithangbord een schouderblad van een walvis aan de gevel had hangen. De straat kreeg toen de bijnaam ‘beim Schulterblatt’.

De grens tussen Altona en Hamburg is in de loop der jaren nogal eens verschoven. Een tweetal grensstenen aan het Schulterblatt herinneren aan de stand van 1889. De stenen staan onder Denkmalschutz. Deze ligt op de hoek Schulterblatt/Susannenstraße, onder, godbetert, een prullenbak.

Pianoforte Fabrik

Naast de Deutsche Bank, aan Schulterblatt 58, ligt de niet heel opvallende poort naar een Backsteinjuweel, de Pianoforte Fabrik uit 1873. Aan een binnenplaats bevindt zich een groot fabriekencomplex waar ooit piano’s gemaakt werden, maar waar ook rubber verwerkt werd, machines gebouwd werden en kruiden gesorteerd en gemalen werden. In het voorhuis (‘Block C’), dus aan de Schulterblattzijde, woonden tussen 1942 en 1945 dwangarbeiders.

Met name dat voorhuis raakte in de oorlog zwaar beschadigd, maar werd in de jaren ’50 weer opgelapt. In de jaren ’90 werd het hele complex grundsaniert, met behoud van oude details, zoals de schoorsteen en de naam van Lübeck & Co. Maschinenfabrik op een van de gevels.

Het complex wordt nu bewoond door creatieve bedrijfjes, waaronder fotografen, ontwerpers en filmmakers. De poort is door de week tot 22 u ’s avonds open, en kun je een kijkje nemen, maar in het weekend sta je dus voor een dichte deur. (Althans, ik stond voor een dichte deur in het weekend, maar dat gebeurt jou met deze info niet – en mij gebeurt het ook geen tweede keer.)

Stolpersteine

Ook in deze wijk zijn verschillende Stolpersteine gelegd, waaronder voor de Pianoforte Fabrik. Onderstaande steentjes liggen in de Susannenstraße, bij nr. 6. Bijzonder aan het verhaal van de Salomons is dat hun dochter net op tijd met haar man naar Amerika kon vluchten en zo de oorlog heeft overleefd. Zij vertelde het Stolpersteine Projekt het verhaal van haar ouders.

Kijk voor je naar de Rote Flora kijkt ook even naar de Stolperstein voor de Sinti bokser Johann Trollmann, die voor de trap van de Flora ligt.

Rote Flora

Om de Flora, aan het Schulterblatt, kun je niet heen. Je herkent het oude theater aan de zwervers die op de trap wonen en deel zijn van het meubilair, en aan de graffiti. Ooit was het een variététheater. Daarna werd het een concertzaal, bioscoop, en zelfs een tijdje een discountwinkel.

P992015_Standort Hamburg_Schanzenviertel

Eind jaren ’80 waren er plannen om de Flora om te bouwen zodat het Das Phantom der Oper (de musical, niet per se het spook zelf) kon huisvesten. Hierop volgden grote protesten uit de buurt. De Schanzenaren waren ervan overtuigd dat dit tot ernstige Gentrifizierung zou leiden en alleen maar voor ellende zou zorgen.

Om deze wilde plannen te voorkomen werd het pand in november 1989 bezet door linkse activisten. De Rote Flora is privé-eigendom, omdat de stad er vanaf wilde (politiek gezien kwam het allemaal niet zo lekker uit, met al die opstandige lieden in de Flora). De eigenaar is bij nader inzien ook niet heel blij met de activisten en eigenlijk wil de stad het pand ook weer terugkopen. Gedoe alom dus.


Zoals je ziet is de Flora bij jong en oud geliefd… 😉 (Er worden ook rondleidingen gegeven, hier was er een gaande.)

Intussen is de Rote Flora een cultuurcentrum waar je Flohmärkte en lezingen vindt, maar is het ook hét centrum van waaruit demonstraties georganiseerd worden en waar jaarlijks het Schanzenfest begint. Traditioneel starten bij demonstraties de rellen ook hier en worden jaarlijks de ruiten van de Hamburger Sparkasse (Haspa, ook zo’n mooi Kurzwort!) ingeslagen. Het verhaal gaat dat de Haspa dit in 2007 zo beu was dat de bank een briefje op de deur hingen met het verzoek: “Leute, bitte, dieses Jahr die Deutsche Bank”, en dat in dat jaar de ruiten van de Haspa de eerste mei overleefden, maar die van de Deutsche Bank (tegenover de Haspa) jammerlijk sneuvelden…

Voor het spook van de opera werd overigens een nieuw theater gebouwd, mocht je bezorgd geraakt zijn dat het dakloos geworden was: de Neue Flora vind je bij station Holstenstraße.

Naast de Rote Flora ligt HausIII&70, waar je maar liefst vier bars vindt en keuze hebt uit een uitgebreid kunst&theater&muziekprogramma.

Street art

De Rote Flora is verre van het enige kunstwerk in de Schanze. Bijna iedere straathoek is beschilderd.

El Bocho in Hamburg | I miss my Tagebuch

Jawel, El Bocho’s werk is niet alleen in Berlijn te vinden, maar ook in Hamburg! Toch leuk om een stijl/kunstenaar te herkennen!

Kilimanschanzo

Ik zei toch dat je ‘bont’ heel letterlijk moest nemen?

De Kilimanschanzo is een van boven tot onder beschilderde klimwand – met een geniale naam – aan de oude Hochbunker in het Florapark, direct achter de Rote Flora. Op zondagen kun je hier gratis klimmen. Om op andere dagen te kunnen klimmen moet je lid zijn van de klimclub, als gast van een lid mee komen of een cursus doen. Je moet sowieso aantonen dat je een beetje kunt klimmen, of meedoen met een cursus. Of je parkeert jezelf met een biertje in het park en kijkt hoe anderen klimmen, net zo leuk.

Meer info op kilimanschanzo.de.

Of je speelt een potje tafeltennis met een van de Svennen, dat kan ook, want er staan ook tafeltennistafels in het Flora Park (zoals in elk park in Hamburg, eigenlijk).

P1070292_Standort Hamburg_Schanzenviertel

Nog meer Schanze?

Er is natuurlijk nog veel meer. Het Schanzenviertel heeft een belangrijke rol gespeeld in het verzet. Het heeft ook een oude watertoren die tegenwoordig dienstdoet als hotel, verschillende bunkers met een verhaal en een wirwar aan rustige, groene hofjes. Wil je weten waar in de Schanze je het beste kunt gaan eten of borrelen, en waar je je geld kwijt kunt in de leukste winkeltjes, lees dan mijn blog met de leukste plekjes in de Schanze.

Op naar Hamburg!

Kun je niet wachten om naar Hamburg te gaan, dan helpt deze pagina je op weg om je reis te plannen. Met de trein ben je er zo! Bekijk ook deze artikelen voor nog meer inspiratie:

Heb je deze artikelen al gelezen?

Laat een reactie achter

Standort Hamburg is de enige Nederlandstalige blog die helemaal om Hamburg draait. Dé plek dus om tips te vinden voor je stedentrip Hamburg!

© 2012-2023 Standort Hamburg / femina docta. Alle rechten voorbehouden.  

Standort Hamburg gebruikt cookies om de site goed te laten draaien. OK Cookiebeleid