Home Ontdek Hamburg Bei der Friedenseiche: geschiedenis in de buurt

Bei der Friedenseiche: geschiedenis in de buurt

door Fem
Gepubliceerd: Bijgewerkt op

Hoe gaaf zou het zijn als je een ansichtkaart uit 1890 onder ogen krijgt en kunt zeggen “Mijn huis staat daarop afgebeeld!” ? Heel erg gaaf, natuurlijk. Nu is mijn huis in principe ruimschoots oud genoeg om op een postkaart uit 1890 te staan, ware het niet dat schijnbaar niemand in die tijd vond dat mijn huis postkaartenmateriaal was. Ten onrechte, als je het mij vraagt.

De bewoners van het straatje Bei der Friedenseiche in Altona hebben wat dat betreft meer geluk. Niet alleen schittert hun huis/straat op vele kaarten, ze wonen ook nog eens op een plek waar de geschiedenis gewoon voor het oprapen ligt, naast Kaiser Wilhelm, een Denkmal, en enkele Stolpersteine. En er is toch ook nog een linkje met mijn huis.

Ik zeg het je, één groot openluchtmuseum, dat Hamburg!

Bei der Friedenseiche in Altona

(Check hoe de afzender van deze ansichtkaart een van de woningen gemarkeerd heeft :))

Portretten aan de gevel bij Bei der Friedenseiche 6 in Altona

Waarom het straatje Bei der Friedenseiche zo interessant is

Een vredeseikje

Om te beginnen verwacht je in een straatje dat ‘Bei der Friedenseiche’ heet natuurlijk een eik. Die was er ook.

In de late 19e eeuw was het gebruikelijk, je kunt zelfs zeggen ‘mode’, om vredeseiken (al dan niet met gedenksteen erbij) te planten ter herinnering aan allerhande strijdtaferelen.

Dit gebeurde in 1871 ook na de Duits-Franse oorlog. De eik werd geplant op de plek waar nu het speeltuintje is en bleef staan tot hij in de Tweede Wereldoorlog sneuvelde.

Bij de herinrichting van het parkje in 2012 werd een nieuw eikje geplant.

Bei-der-Friedenseiche vanaf Max Brauer

Het huis met het kekke torentje

Of liever: het huizenblok met het kekke torentje, want zo groot is nr. 6. Het huis met de torentjes, werd rond 1880 (grotendeels) opgetrokken uit de typisch Hamburgse baksteen (hier meer Backsteinbau). Het is ontworpen door Gustav Otte, in de stijl van de Hannoversche Schule.

Het frivole torentje links werd in de oorlog verwoest, en ook de rest van het huis raakte toen behoorlijk beschadigd. (Vermoedelijk is dit ook de reden dat de gevel tegenwoordig wit is – ik heb nog geen details gevonden, en zoals altijd werkt mijn archiefvrind niet mee.) Het andere kekke torentje is er nog:

Baksteenarchitectuur in Hamburg_ Bei der Friedenseiche

Gevelversiering die gewoon van Karwei komt

Die portretten en versieringen aan de gevel die wij nu zo mooi vinden, dat waren eind 19e eeuw toch een beetje van die boeddhabeeldjes die je bij het lokale tuincentrum of de Karwei vindt… Het zijn geen op maat gemaakte, unieke kunstwerkjes, maar het resultaat van massaproductie… Afgebeeld zijn overigens de Reichsgründer, dus o.a. Wilhelm I en Bismarck.

Dat ze van de toenmalige Karwei komen maakt de portretten natuurlijk niet minder fraai. Bovendien zei de hoeveelheid versieringen wel degelijk iets over de rijkdom van de eigenaar van het huis: hoe meer versiersels aan de gevel, hoe rijker de eigenaar en hoe groter de woningen achter de gevel.

Standort Hamburg bezoekt Bei der Friedenseiche in Altona

1870er Denkmal

Naast de vredeseik werd na de Duits-Franse oorlog ook het 1870er Denkmal opgericht, een simpele zwerfkei met een lauriertakje en het jaartal erin gebeiteld. Lange tijd lag de steen verstopt onder woekerend groen, door iedereen vergeten.

Sinds een paar jaar is hij weer goed zichtbaar, want bij het opknappen van het parkje en de aanleg van de speeltuin is de steen verplaatst en op een meer open plek neergelegd aan de rand van het groen.

Behnbrunnen

Het 1870er Denkmal ligt tegenwoordig op de plek waar vroeger een grote fontein stond, de 7x fonteinen in Hamburg die je gezien moet hebbenBehn-Brunnen.

Deze fontein werd in 1890 door de Altonaer-Ottenser Verschönerungsverein, ter ere van bugemeester Caspar Behn. (‘Verschönerungsverein’, vereniging ter verfraaiing, dat klinkt prachtig, toch? Dit soort clubs proberen toerisme in de regio te bevorderen. Een soort voorloper van Hamburg Marketing dus, met een mooiere naam :)) Hieronder een detailopname van de fontein op zijn oorspronkelijke plek, begin 20e eeuw.

Bei der Friedenseiche Behnbrunnen

Behnbrunnen op oorspronkelijke plek

De fontein bestaat nog, dat wil zeggen, het beeldje bestaat nog. De sokkel en het bassin hebben de oorlog niet overleefd. De bronzen figuur heeft lange tijd bij gemeentebestuurders op kantoor gestaan en werd in 1963, op aandringen van het Hamburger Abendblatt, weer vrijgelaten. De nieuwe, wat soberdere fontein staat nu op de hoek Königstraße/Behnstraße.

(Ik vind de nieuwe sokkel echt zó onvoorstelbaar lelijk en van het beeld afleiden…)

Behnbrunnen Koenigstrassefoto: (zowel links als rechts) Skopp/Wikimedia Commons/cc-by 4.0

Kaiser Wilhelm I in zijn chill-pants

Op de hoek Willebrandstraße/Bei der Friedenseiche woont Kaiser Wilhelm I, Duitslands eerste keizer na de eenwording in 1871. Hij houdt daar heel nonchalant – en goed onderhouden – de wacht.

Dit monument, van ongeveer 1885, is een van de meer dan 1.000 monumenten die tussen 1867 en 1918 voor hem in het Duitse Rijk zijn opgericht. Jammer voor Wilhelm ging het na de Duits-Franse oorlog bij de meeste monumenten niet om Wilhelm I zelf, maar om het symbool voor de eenwording van het land.

Check trouwens ook even zijn broek: die ziet er toch enorm overtuigend als chill-pants?

Kaiser Wilhelm sculptuur Bei der Friedenseiche

Keizer op je muur - Bei der Friedenseiche in Altona

Stolpersteine

Voor de deur van nr. 6 liggen drie Stolpersteine, ter nagedachtenis aan Ernst, Ruth en Else Jacobson. Dr. Jacobson had hier nog tot 1937 zijn praktijk als algemeen arts en kinderarts aan huis. Hij werd in 1939 opgepakt en veroordeeld voor het plegen van ‘rassenschande’ – hij zou met vijf van zijn getrouwde, ‘Arische’ patiënten buitenechtelijke verhoudingen aangeknoopt hebben. Hij werd in 1942 naar Auschwitz gedeporteerd, waar hij korte tijd later vermoord werd.

Zijn vrouw Else en dochter Ruth woonden nadat Ernst gevangengenomen was in verschillende zogenaamde ‘Jodenhuizen’ en werden eveneens in 1942 naar Auschwitz gedeporteerd. Else werd in december 1942 daar vermoord, de exacte sterfdatum van Ruth is niet bekend, maar ook zij keerde niet terug. Het hele verhaal, voor zover het bekend is, kun je hier nalezen.

Stolpersteine bei der Friedenseiche 6

De koloniaalwarenhandelaar over wie ik woest-romantische gedachten heb

De jaren rond de eeuwwisseling waren goede jaren voor de koloniaalwarenhandelaar (ik schreef hier al eens over hem): hij was in deze tijd niet alleen de eigenaar van ons huis (dat het net niet tot ansichtkaart geschopt heeft), maar ook van dit pand uit 1886 aan Bei der Friedenseiche nr. 5, en nog een pand verderop in Altona-Nord.

In het huis Bei der Friedenseiche had hij een kleine winkel, een soort buurtsupertje. De woningen verhuurde hij, zelf woonde hij in ons huis. Net als het huis met het torentje op nr. 6 is dit pand ontworpen door Gustav Otte.

Bei der Friedenseiche no 5.

Waar vind je Bei der Friedenseiche in Altona?

Bei der Friedenseiche ligt op de hoek van de Max-Brauer-Allee en de Goethestraße. Neem vanaf Bahnhof Altona de uitgang Max-Brauer-Allee en sla linksaf diezelfde Allee in. Rechts aanhouden en je loopt er na een minuut of 5 vanzelf tegenaan.

Houd je van geschiedenis en architectuur, bekijk dan ook de post: Niet te missen –  historische architectuur in Hamburg, voor nog veel meer moois.

Architectuur in Hamburg Altona: bei der Friedenseiche

Op naar Hamburg!

Kun je niet wachten om naar Hamburg te gaan, dan helpt deze pagina je op weg om je reis te plannen. Met de trein ben je er zo! Bekijk ook deze artikelen voor nog meer inspiratie:

Heb je deze artikelen al gelezen?

Laat een reactie achter

Standort Hamburg is de enige Nederlandstalige blog die helemaal om Hamburg draait. Dé plek dus om tips te vinden voor je stedentrip Hamburg!

© 2012-2023 Standort Hamburg / femina docta. Alle rechten voorbehouden.  

Standort Hamburg gebruikt cookies om de site goed te laten draaien. OK Cookiebeleid