Nou, ik val maar meteen met de deur in huis.
De bizarste vraag die me naar aanleiding van mijn verhuizing naar Hamburg is gesteld is, houd je vast:
“Wil je geen Nederlander meer zijn?”
Echt waar!
De vraag kwam van een oud-buurman in Leiden.
Mijn reactie was: HUH? Wil ik geen Nederlander meer zijn?!
“Ja, want je gaat emigreren!” Uhm…
Wat is eigenlijk emigratie?
Is bij emigratie niet het idee dat je naar het buitenland verhuist met het plan om daar voor altijd of in elk geval langere tijd te blijven? Dat betekent toch ook niet (per definitie) dat je je eigen land of nationaliteit beu bent? Ik heb zeker geen hekel aan Nederland of een reden om van mijn nationaliteit af te willen. Ik voel me thuis in Hamburg en het ziet ernaar uit dat ik inderdaad gewoon blijf.
Maar het kan ook dat ik over een paar jaar naar Nederland wil, of dat ik op een zonnige plek wil rentenieren (dit zeg ik nu vooral omdat het op het moment nogal koud is in Hamburg en er sneeuw dreigt – ik houd niet van sneeuw) (maar je weet het niet, hè, je weet het niet).
Voor mijn gevoel ben ik “gewoon” verhuisd. Het zijn tenslotte ook maar 500 km. Nu is 500 km voor een Nederlander inderdaad wel veel: als wij 500 km rijden of 3,5 uur in de trein zitten, dan hebben we het land verlaten (dit gegeven leidt bij Duitsers vaak tot grote hilariteit).
Maar als je vanuit Hamburg 500 km naar het zuiden zakt, heb je München nog niet eens bereikt. Om nog te zwijgen van een land als Zuid-Afrika (waar zelfs ik de borden aan de snelweg als volgt beoordeelde: “Ha, we zijn er al bijna, kijk, nog maar 300 km!”).
Ben ik voor de Hamburgers een buitenlander?
Ik zie er schijnbaar erg local uit en heb een Duitse achternaam die met name in het noorden niet onbekend is. Zo op het eerste gezicht lijk ik geen buitenlander. Als ik mijn mond opentrek, val ik natuurlijk wel een beetje door de mand.
Mijn Duits is in heel korte tijd met sprongen vooruit gegaan, en hoewel ik geen heel sterk accent schijn te hebben, klink ik natuurlijk niet als een Muttersprachlerin. (Vaak wordt me gevraagd of ik uit Engeland kom. Of uit Denemarken. In elk geval klink ik niet als Rudi Carrell.)
Bij sommige mensen heb ik de indruk dat ze op grond daarvan een verstandelijke beperking bij mij vermoeden. Bij anderen heb ik eerder het idee dat ze denken dat ik “uit de provincie” kom – en als je dan zegt, “Nederland”, dan komt dat eigenlijk op hetzelfde neer. Nederlandse accenten doen het overigens goed in Hamburg, vraag me niet waarom. Dat vindt men “schattig”.
In het zuiden van Duitsland hoort men overigens niet echt dat ik geen Duitse ben. Daar word ik gewoon voor Noord-Duitse gehouden. Ik praat wel raar, maar dat doen ze allemaal in het noorden, dat idee.
Voel ik mij een buitenlander?
Ik voel me vooral een buitenlander op het moment dat me bij het afrekenen in een restaurant wordt gevraagd “Zusammen oder getrennt?”, als ik over Gleichberechtigung (het ‘homohuwelijk’) nadenk (dat hier dus nog maar sinds kort bestaat), of aan euthanasie (hier verboden), of als ik weer ergens 10.000 formulieren voor moet invullen of een uur moet wachten tot het stoplicht op rood springt.
In dat kader is het overigens best bevrijdend om zo nu en dan met andere Dutchies in Hamburg weer eens een volledig uitgestorven straat over te steken terwijl het stoplicht op rood staat (yolo!). Duitsers beschikken duidelijk over oneindig veel meer geduld dan ik.
Ik voel me ook niet geheel geïntegreerd als ik iets nodig heb en denk “verdomme, waar moet ik dat nu weer kopen, was hier maar een Hema!”
Maar verder ben ik eigenlijk heel goed geïntegreerd, al zeg ik het zelf. Mijn bedrijf is hier geregistreerd, inclusief Steuerberater, en dan hoor je er echt helemaal bij hier. 😉
Voel ik mij dan een Duitse?
Haha, nee, natuurlijk niet. Ik ben Wahl-Hamburgerin. Of zoals Hamburgers zouden zeggen, een Möchtegernhamburgerin, want een echte Hamburger ben je pas als je familie hier generaties en generaties teruggaat.
Als me gevraagd wordt waar ik vandaan kom, zeg ik Hamburg. Als er daarna naar mijn geboortegrond gevraagd wordt, antwoord ik Leiden. Ik blijf een ongeduldige kaaskop (want eigenlijk kom ik ook niet uit Leiden, maar uit Alkmaar.)
Hoewel ik aan mijn achternaam niet gehecht ben, ben ik dat wel aan mijn nationaliteit en kan ik me niet goed voorstellen dat ik mijn paspoort op zou geven voor een Duits paspoort – of welk paspoort dan ook. Ik heb onlangs (juni 2017) voor het eerst een nieuw paspoort aangevraagd in Enschede – een hele operatie, maar ik ben blij dat ik een vers paspoort heb!
Een Duits (Europees) rijbewijs heb ik dan weer wel!
Is dit belangrijk?
Voor mij eigenlijk niet. Momamundi reageerde op mijn vorige artikel met “Home is where my passport is”. Helemaal opgaan doet die uitspraak voor mij niet (ik voelde me absoluut niet thuis in Zuid-Afrika, bijvoorbeeld), maar het idee dat mijn paspoort met me mee reist als onderdeel van mij, daar kan ik me wel in vinden.
Een interessant thema is het wel. Op One World las ik hierover Ik ben geen Hollander meer, door Marlies, die in Oeganda woont, en Eryk, die jarenlang in Japan woonde en nu naar Engeland verhuisd is, schrijft in On Life after Japan over omgekeerde ontworteling (bij terugkeer in een Westerse maatschappij).
Ook interessant is de volgende post van Alexandra (Nederlandse in Hannover): Doppelte Staatsbürgerschaft – nicht für mich.
Stof tot nadenken dus! Wat denk jij? Hangt jouw gevoel van identiteit samen met je nationaliteit? Zou je je paspoort ooit inruilen voor een ander paspoort?
Meer over mijn belevenissen als Dutchie in Hamburg lezen? Dat kan hier.
Op naar Hamburg!
Zin gekregen in een stedentrip Hamburg? Dan helpt deze pagina je op weg om je reis te plannen. Met de trein ben je er zo! Bekijk voor nog meer inspiratie ook deze artikelen:
2 reacties
Huh, wat een aparte vraag inderdaad! Ik voel me als ik in het buitenland ben Nederlandser dan ooit (en als ik bij m’n oma in Friesland ben Brabantser dan ooit). Pas dan merk ik hoe erg ik hecht aan “mijn” land. En een paspoort is eigenlijk alleen een stukje papier, maar ik zou er toch wel twee keer over nadenken voor ik dat zou inruilen!
Ja, helemaal mee eens. In een andere omgeving merk je toch erg wat voor jou “gewoon” is en past.