Als je beweert dat Hamburg één groot openluchtmuseum is, dan moet je natuurlijk met bewijzen komen. Daarom gaan we vandaag fonteinen in Hamburg bekijken, want daar zijn er nogal wat van, en het is warm, dus verfrissing is zeker welkom.
We gaan een beetje hap-snap door de stad heen, want voor dit artikel heb ik gewoon mijn favoriete fonteinen gekozen. Je moet ergens beginnen. 😉 (Heb jij geen favoriete fonteinen dan??) Uiteraard vertel ik je bij elke fontein wat je er in de buurt kunt beleven. Los geht’s!
1. Zeegod Am Brunnenhof
We beginnen onze speurtocht naar de mooiste fonteinen van Hamburg in St. Pauli, en wel bij de sierfontein bij de Friedenskirche. Op het terrein waarop deze kerk staat bevond zich vroeger de fontein die dit deel van de stad van water voorzag. De huidige fontein is neergezet als herinnering daaraan. Plaatje is het, nietwaar, compleet met zeegod en drietand enzo? Hij stamt uit de late 19e eeuw, maar waar hij vroeger stond weet niemand. (Het bordje op de fontein zegt enkel ‘kein Trinkwasser’… tot zover de historische info… 😐) Hij staat pas sinds 1978 op zijn huidige plek en werd pas in 1994 (!) op het waternet aangesloten.
Wie, wat, waar: Am Brunnenhof, achter de Lutheranische Friedenskirche
Doen in St. Pauli
Ben je in St. Pauli, dan zou ik zeker street art gaan bekijken, en ook hier checken waar je een goede kop koffie of een borrel kunt krijgen. Bekijk voor nog meer tips mijn overzichtsartikel over de wijk St. Pauli.
2. Minerva aan de Fischmarkt
De rijk versierde Minervabrunnen op de St. Pauli Fischmarkt werd al in 1742 ingewijd. Het achthoekige fonteinbekken is getooid met reliëfs van Amor en Psyche, bloemen en twee dolfijnen. Boven het bekken prijkt de godin Minerva, en jongens, onze Minerva heeft nogal een reis achter de rug!
In 1864 werd de hele fontein namelijk verplaatst naar de binnenplaats van een weeshuis aan de Königstraße omdat er aan de Fischmarkt ruimte nodig was voor een paardentram. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de beschadigde Minerva vervolgens opgeslagen in de kelder van het oude stadhuis, terwijl het bekken werd ondergebracht in een kapel. Tussen 1929 en 1942 stond ze te shinen op de Münzmarkt, om daarna weer even ergens opgeslagen te worden en in 1962 herbouwd en wel op te duiken op een (niet meer bestaande) groenstrook aan de Billrothstraße. Pas in 1989 keerde de fontein terug naar zijn oorspronkelijke plek aan de Fischmarkt. Met een nieuwe Minerva, want het oorspronkelijke beeld was door de jaren heen te ernstig beschadigd geraakt…
Wie wat waar: Hans Kock, Minerva (1989, brons), St. Pauli Fischmarkt
Beleef de omgeving van de Fischmarkt
Kom je Minerva begroeten, dan doe je dat het best op zondagmorgen rond een uur of 5, dan ben je ook lekker op tijd voor de St. Pauli Fischmarkt. Daarna kun je langs de FrauenFreiluftGalerie naar Oevelgönne lopen of fietsen. Heb je echt de smaak te pakken, dan wandel/fiets je via Teufelsbrück door naar Blankenese, of, als je toch bezig bent, naar de Falkensteiner Ufer.
3. Behn-Brunnen in Altona
In 1890 richtte de Altona-Ottenser Verschönerungsverein een prachtige fontein op ter ere van de vroegere burgemeester van Altona, Carl Heinrich Caspar Behn (1799-1853). De vereniging koos voor een bronzen oceanide op een fraai voetstuk, omgeven door een rond bekken. Het geheel werd neergezet aan het straatje Bei der Friedenseiche. Dat straatje moet je nog steeds even in lopen, ook al staat de Behn-Brunnen hier niet meer. Je vindt er namelijk wél goede architectuur en een keizer in zijn chillpants.
Het voetstuk en oorspronkelijke bekken zijn verloren gegaan. Maar de oceanide staat sinds 1963 op een aan de Königstraße, en wel op een sokkel die echt pijn aan je ogen doet.
Anyhow, ze heeft een scheepje in haar hand, want ze staat natuurlijk wel in Hamburg.
Wie wat waar: Wilhelm Giesecke, Okeanide auf dem Bürgermeister-Behn-Brunnen (1890, brons), hoek Königstraße / Behnstraße
Ga ook hier even langs
Verderop in de Königstraße ligt de Joodse begraafplaats, een van de grootste bewaard gebleven Joodse begraafplaatsen ter wereld. Zeker even langs gaan. Loop je daarna de Königstraße uit, dan wandel je vanzelf St. Pauli binnen. Check ook even de Tanzende Turme en het park Planten und Blomen in.
Het ging me hier om de bloesem, maar om je een idee te geven van de afgrijselijke sokkel waarop dit beeld tegenwoordig haar dagen doorbrengt:
4. Hygieia-Brunnen bij het Rathaus
Op de binnenplaats van het Hamburger Rathaus lopen we gezondheidsgodin Hygieia tegen het bevallige lijf, met aan haar voeten een draak. Deze draak stelt de overwinning op de choleraepidemie van 1892 voor. Het zal je ook niet verbazen dat deze sculptuur kort na de epidemie is neergezet. In het onderste gedeelte van het waterbekken zijn rondom zes mythologische mannelijke en vrouwelijke figuren opgesteld, die allemaal ‘iets met water hebben’.
Praktisch als Hamburg is, bevinden zich in de sokkel ook de (best decoratieve) roosters van het ventilatiesysteem van het Rathaus. Ventilatie is key, mensen, dat weten we inmiddels!
Oorspronkelijk was het overigens de bedoeling om Mercurius/Hermes in de fontein te zetten, als symbool voor Hamburg als maritieme handelsstad. Na de toch wat dramatisch verlopen choleraepidemie koos de stad echter voor een nieuw thema.
Wie wat waar: Joseph von Kramer, Hygieia-Brunnen (1895–1896, brons), Rathaus (binnenplaats), Rathausmarkt 1
In de buurt van het Rathaus
Ben je in de buurt, dan ga je mee met een rondleiding door het Rathaus, loop je door de Hamburger Altstadt, en vergaap je je in elk geval aan de Mellin-Passage.
5. Stuhlmannbrunnen aan de Platz der Republik
De Stuhlmannbrunnen uit 1899 is moeilijk te missen als je in de buurt van Bahnhof Altona bent. Geen wonder, want hij meet zevenenhalve meter in een granieten bekken van 20 bij 10 meter. We hebben hem te danken aan Günther Ludwig Stuhlmann (1797-1872), de oprichter van de Altonaer Gas- und Wasseranstalt AG, die zijn geld naliet aan zijn geboorteplaats Altona om te besteden aan een mooie fontein.
De opdracht ging naar de Berlijnse beeldhouwer Paul Türpe en het resultaat is een fontein met twee grote centauren, verwikkeld in een nogal dramatisch gevecht om een vis. Naast de centauren hebben we Triton en een Nereïde zitten die tegenover elkaar water spuwen, en meerdere hagedissen. Naderhand interpreteerde men de fontein als symbool voor de strijd tussen de (toen nog aparte) steden Hamburg en Altona om de controle over de visserij en de visverwerking.
Wie wat waar: Paul Türpe, Stuhlmannbrunnen (1899, koper), Platz der Republik, Museumstraße
Doen op steenworp afstand van de Stuhlmannbrunnen
Ontdek Altona, het Altonaer Museum, Ottensen, het monument voor Keizer Wilhelm I voor het Altonaer Rathaus, het Altonaer Balkon, en niet te vergeten de bloesem in de lente en het (bijna) altijd aanwezige groepje jeu-de-boulende meneren voor het museum. Tijdens de Altonale is in dit park ook altijd iets te doen!
6. Sievers Brunnen bij het Bergedorfer Schloss
Naast de tuinen van Schloss Bergedorf, op de plek waar vroeger de moestuin van het Schloss was, staat sinds 1888 de Sievers Brunnen, een cadeau van Carl J. Sievers, de eigenaar van Bergedorfs eerste (particuliere) waterleidingbedrijf.
Bijzonder aan deze fontein is dat hij heel bont gekleurd en versierd is. (Niet tot ieders vreugde, maar bij navraag is iedereen het er toch wel over eens dat juist het kitsch-niveau van de fontein hem tot juweel maakt.)
Wie, wat, waar: Kaiser-Wilhelm-Platz, Bergedorf
Bekijken in Bergedorf
Schloss Bergedorf en de Schlossgarten, natuurlijk, het beste in december, vanwege de romantische kerstmarkt bij het Schloss. Verder is de sterrenwacht van Bergedorf een aanrader tijdens het monumentenweekend. O! En een wandeling met een ezel bij de Eselei is zeker een van de 100 dingen die je in Hamburg gedaan moet hebben! Ezels! 🥰
Foto csar2017 via IG
Foto eldith2015 via IG
7. En natuurlijk… de Alsterfontäne
En voor nu last, but not least: de Alster-fontein, waarschijnlijk de bekendste fontein in Hamburg. Als de bloesem de stad roze kleurt en de Alsterfontäne weer vrolijk sprudelt, weet je dat in Hamburg de lente begonnen is.
Geïnspireerd door een fontein in het Meer van Genève sproeit de Alsterfontäne zo’n 170.000 liter water per uur de lucht in. Afhankelijk van de wind (Hamburg, hè…) bereikt het water een hoogte van 60 meter.
Aan het einde van de herfst gaat de fontein met winterslaap en zwemt er tijdens de advent een kerstboom op de plek van de fontein.
Wie, wat, waar: sinds 1987, aan de Binnenalster 🙂 De fontein is actief van maart-november, tussen 9 u ’s morgens en middernacht. Zie ook: alsterfontaene.de.
Op het moment van schrijven kom je trouwens bedrogen uit als je de fontein wilt zien, want hij is momenteel in reparatie. Tot ongenoegen van de Hamburgers…
In de buurt van de Alster-fontein
Genoeg te doen aan de Alster, bijvoorbeeld als je net bij Hygieia aan het Rathaus geweest bent. Vergeet niet naar de Alsterzwanen te zwaaien!
Meer kunst op straat in Hamburg
- Kun je niet wachten tot mijn volgende artikel over de sculpturen en fonteinen in Hamburg, zet dan 111 Hamburger Meisterwerke die man gesehen haben muss vast op je boekenlijst.
- Hebben we het vandaag al over street art in Hamburg gehad?
- En over de historische architectuur? Of over baksteen?
- Wat dacht je van deze doe-het-zelf rondleiding door Othmarschen en een bezoek aan de duivel zelf?
- Wil je meer? Maak gewoon een tijdreis door Hamburg!
Op naar Hamburg!
Zin gekregen in een stedentrip Hamburg? Dan helpt deze pagina je op weg om je reis te plannen. Met de trein ben je er zo! Zoek je een goede hoteldeal, kijk dan eens hier. Nog meer inspiratie nodig? Heb ik voor je! Bekijk bijvoorbeeld deze artikelen:
- 100 dingen die je in Hamburg gedaan moet hebben
- Insider tips: Hamburg voor gevorderden
- Veel Hamburg voor weinig geld: de beste budgettips voor een stedentrip Hamburg
- 11x fijne reisgidsen over Hamburg
