Juweel over de Elbe, is dat niet wat dramatisch? Naja, misschien wel. Maar de Alte Harburger Elbbrücke is nu eenmaal een van mijn lievelingsbruggen in Hamburg. Deze schoonheid, gebouwd tussen 1897-1899, was de eerste verkeersbrug over de Süderelbe en was lange tijd de enige manier om van Wilhelmsburg naar Harburg en de rest van Hamburg te geraken.
De Alte Harburger Elbbrücke is met de grote poorten aan beide kanten de laatst overgebleven brug in zijn soort en is niet alleen een schoonheid, maar heeft ook grote historische betekenis voor Hamburg. Hoog tijd dus om even poolshoogte te gaan nemen bij deze fraaie brug.
HAMBURG. Neue Elbbrücke, 1894, Photographie und Lichtdruck von G. Koppmann & Co., public domain, collectie MKG
Architectuur van de Alte Harburger Elbbrücke
De Alte Harburger Elbbrücke is een stalen boogbrug die op 30 september 1899 geopend werd voor verkeer. (De Duitse keizer had een groot passie voor moderne snufjes!) Hij verbond de toen nog Pruisische steden Harburg en Wilhelmsburg en was oorspronkelijk gebouwd voor voetgangers en koetsen. De 474 meter lange boogbrug was de eerste verkeersbrug over de Süderelbe en bediende tot het begin van de jaren 1970 ook de Straßenbahn (tram) tussen Hamburg en Harburg.
In opdracht van de Pruisische provincie Hannover en Hamburg begon MAN Gustavsburg in april 1897 met de bouw van de brug. Het project stond onder toezicht van Strombaudirektor Georg Narten. Het ontwerp van de grote, zandstenen poorten was van de Hannoveraanse architect Hubert Stier, die onder andere het stadhuis (Palacio Municipal) van La Plata (Argentinië) en de stationsgebouwen in Bremen, Hannover en Harburg had ontworpen.
Pronkpoorten aan beide kanten van de brug
Op de poorten aan de noord- en zuidkant van de brug staan de wapens van zowel Wilhelmsburg als Harburg afgebeeld, zodat ze aan stadspoorten deden denken. Daarboven prijkten ooit twee keizerlijke adelaars (een daarvan woont tegenwoordig in het archeologisch museum).
Oorspronkelijk waren voetpaden aan de zijkant van de brug gebouwd. Tegenwoordig hebben voetgangers en fietsers vrij baan op de Alte Harburger Elbbrücke. Auto’s razen over de Brücke des 17. Juni, die naast de oude brug gebouwd is, en de Europabrücke. Aan de zuidkant (Wilhelmsburg-kant) kun je nog zien waar vroeger de tramsporen liepen.
Een brug met een bewogen geschiedenis
Tijdens de Eerste Wereldoorlog was de brug van strategisch belang voor het Duitse leger, omdat de brug een belangrijke verbinding tussen het noorden en het zuiden van Duitsland was. In de Tweede Wereldoorlog werd de brug zwaar beschadigd door bombardementen, maar werd later hersteld. De brug heeft niet alleen twee oorlogen doorstaan, maar ook de grote watersnoodramp van 1962, waarbij het waterpeil van de Elbe zo dramatisch steeg dat een groot deel van Hamburg onder water kwam te staan. De brug was een van de weinige structuren die de overstroming overleefden en bleef functioneren als een belangrijke verbinding voor o.a. reddingsoperaties.
De Alte Harburger Elbbrücke nu
De Elbbrücke is in de loop der jaren meerdere keren gerenoveerd. Wat wil je als je zo’n oude dame bent! In 1963 werd de brug versterkt om het gewicht van zwaardere voertuigen te kunnen dragen. In 1983 werd de brug opnieuw gerenoveerd en werden de koperen lantaarns vervangen door modernere verlichting. De stenen voetgangerspaden zijn in 2011 vervangen door een moderner ontwerp en de brug is toen opnieuw versterkt. In 2021 was het opnieuw tijd voor een grondige opfrisbeurt en sinds januari 2022 kun je weer naar hartelust over de brug fietsen of lopen. Je zult niet de enige zijn die de brug komt bekijken, maar omdat je je om auto’s niet druk hoeft te maken, kun je rustig de tijd nemen voor de brug en het uitzicht op de Elbe.
Hier vind je de Alte Harburger Elbbrücke
Alte Harburger Elbbrücke: Brücke des 17. Juni (Google Maps)
➤ Doen in de buurt: een bezoekje aan Wilhelmsburg brengen en een mooie fietstocht maken, bijvoorbeeld door de Moorwerder polder fietsen. De Alte Elbbrücke is ook onderdeel van de DIY-fietstour Hafenerlebnisroute.
Hamburg is een prima stad om te fietsen, trouwens. Bekijk hier al mijn tips voor fietstochten door Hamburg. Ga je liever met een gids mee? Zoek dan bij Baja Bikes een leuke tour uit, of kies voor een privétour.
Over de Hamburger bruggenserie op Standort Hamburg
Hamburg heeft meer bruggen dan Venetië, naar het schijnt. In elk geval zijn het er zo’n 2.500 en zijn veel bruggen ware kunstwerken. Volg hier de hele serie op Standort Hamburg!
Kun je niet wachten tot mijn serie compleet is, lees dan vast het boek Brücken von Hamburg, van Eigel Wiese.
Op naar Hamburg!
Kun je niet wachten zelf over de Alte Harburger Elbbrücke te fietsen en Hamburg te verkennen, dan helpt deze pagina je op weg om je reis te plannen. Met de trein sta je in een paar uur aan de Elbe! (Sterker nog, met de trein kom je via een brug over de Elbe Hamburg binnen.) Bekijk ook deze artikelen voor nog meer inspiratie:
- 100 dingen die je in Hamburg gedaan moet hebben
- Insider tips: Hamburg voor gevorderden
- Veel Hamburg voor weinig geld: de beste budgettips voor een stedentrip Hamburg
- 11x fijne reisgidsen over Hamburg
