Home Duits Der Duft von Zimt – leestip voor de herfstvakantie

Der Duft von Zimt – leestip voor de herfstvakantie

door Fem
Gepubliceerd: Bijgewerkt op

De herfstvakantie staat voor de deur, de regen drupt uit de hemel en de verwarming kan nog niet aan, want daar moet je tegenwoordig eerst een hypotheek voor afsluiten. Het is duidelijk tijd voor een kop thee, een dekentje, en een fijn boek. Wat dacht je van Der Duft von Zimt?

Der Duft von Zimt in een notendop: Franzbrötchen, een oud geheim en een vleugje romantiek

Het is 1812, in een door de Fransen bezet Hamburg. De jonge Josephine runt met haar oom Fritz een kleine bakkerij die ternauwernood het hoofd boven water weet te houden. Door de bezetting zijn ingrediënten schaars. Als haar oom het wil opgeven, haalt Josephine hem over om haar alleen Thielemanns Backhus te laten runnen. Oomlief heeft één voorwaarde: Josephine moet trouwen met de weinig inspirerende Christian, die een wat ongezonde interesse in de Fransen lijkt te hebben. Niet wat je noemt een match. Maar er is ook een zekere Franse soldaat, Pépin Morel, die zoals een goed Fransman betaamt de godganse dag loopt te emmeren over Franse culinaire hoogstands. Desondanks raakt Josephine wel op hem gesteld. Net als zij houdt hij van de geur van kaneel. Samen met Pépin legt ze niet alleen een oud familiegeheim bloot, maar vindt ze ook een lekkernij uit dat zowel Hamburgers als Fransen aanspreekt én haar bakkerij redt: het Franzbrötchen.

De ontdekking van het Franzbrötchen – in Altona

Hamburg zou ondenkbaar zijn zonder het Franzbrötchen. Het hoort er net zo bij als de haven en de zwanen in de Alster. Maar waar het Franzbrötchen vandaan komt, weet niemand precies. Een van de bekendere verhalen die in Hamburg verteld worden gaat over de bezetting van Hamburg door de troepen van Napoleon aan het begin van de 19e eeuw. Het duurde niet lang voor de Fransen steeds meer heimwee kregen en uiteindelijk een Hamburgse bakker vroegen om hun geliefde Franse croissants na te bakken. De bakker was echter niet tegen zijn taak opgewassen, want in de Duitse bakkerswereld van die tijd was het gebruikelijk om veel boter en suiker te gebruiken. Daardoor rees de croissant niet, maar zakte hij steeds in elkaar. Voor de Fransen was dit waarschijnlijk de grootst denkbare tragedie, maar voor de Hamburgers was het ook de ontdekking van een stukje puur geluk, dat ze uiteindelijk het Franzbrötchen doopten.

Overigens zijn de meeste Hamburgers van mening dat de croissant een mislukte Franse poging is om het Franzbrötchen na te bootsen…

Een van de waarschijnlijkere ontsaansverhalen vertelt dat het Franzbrötchen in het begin van de 19e eeuw werd uitgevonden door Johann Hinrich Thielemann, een bakker uit Altona. Aan de Große Bergstraße 96, niet heel ver van mijn oude huis. (Dit terzijde.) Rond 1804 kocht Thielemann een bakkerij van een Fransman genaamd Jean Stephan Sabatier, die in Altona zijn brood verdiende als “Franse bakker”, maar als buitenlander geen lid was van het gilde en dus eigenlijk het bakkersvak niet mocht uitoefenen. De Thielemanns hadden daarom hun eerste pand aan de Große Bergstraße, gaven zichzelf gedurende drie generaties de naam “Franse bakker” en verwierven geleidelijk nationale bekendheid en populariteit. In dit verhaal over de geboorte van het Franzbrötchen is het een afgeleide van de in Scandinavië wijdverbreide kaneelbroodjes. Het was niet per se de kaneel, die tegenwoordig onmisbaar is, die op de voorgrond stond, maar eerder de fluffy en boterachtige consistentie.

Waar het kaneeljuweel echt vandaan komt, wie zal het zeggen? Hauptsache, es schmeckt! Je vindt het Franzbrötchen in Hamburg bij elke bakker en in elke supermarkt. Zelf bakken kan natuurlijk ook. Het het eraan toe ging toen ik dat deed kun je hier lezen.

Der Duft von Zimt: een geschiedenis van het Hamburgse Franzbrötchen. En een mysterie

De Franse bezetting

De bezetting door Napoleons troepen aan het begin van de 19e eeuw duurde van 1806 tot 1814 en wordt ook wel de “Franzosenzeit” genoemd. Bepaald geen tijd waar Hamburg met plezier aan terugdenkt en al helemaal niet romantisch.  Plunderingen, confiscaties, sancties, belegeringen en andere narigheid waren onder maarschalk Davout aan de orde van de dag. Hamburg werd uitgehongerd en stond regelmatig in brand. Meer dan 30.000 mensen werden uit de stad verdreven.

De NDR heeft een aardige, korte samenvatting van de Franse bezetting van Hamburg: Besetzt und belagert: Hamburg unter den Franzosen. Ook tegenwoordig vind je nog sporen uit de Franzosenzeit in Hamburg.

Mein Fazit: ga Der Duft von Zimt toch maar gewoon lezen

Ik zal het maar meteen zeggen: ik ga altijd erg lekker op geschiedenis, maar niet notwendigerweise op romantiek. Bij het zien van het omslag van Der Duft von Zimt krijg ik eerlijk gezegd wat boeketreeksvibes… Maar goed, dan hoor ik mijn vroegere leraar Frans ook meteen streng zeggen dat ik niet van die vooroordelen moet hebben en het moet proberen.

Vandaar dus dat ik toch aan het kaneelboek begonnen ben. Nuja, en vanwege de geschiedenis van het Franzbrötchen, versteht sich.

Afijn, ik ga niet beweren dat dit het beste boek is dat ik ooit gelezen heb, want dat is niet zo. Maar er zit een mysterie in en het geeft een mooie indruk van het leven onder de Franse bezetting, een tijd waarvan ik dan eigenlijk verdomd weinig blijk te weten (afgezien van de architectuur). In het nawoord vertelt de auteur overigens nog wat meer over de geschiedenis en hoe ze die tot een eigen verhaal gemaakt heeft.

Dat verhaal leest vlot, de personages en de stad zijn levendig, en na het lezen wil je geheid een Franzbrötchen tot je nemen.

Der Duft von Zimt, Rebekka Eder.
Liever het audioboek? Geht doch! (Heb je al een Storytel-abo? Daar staat het luisterboek ook.)

Heb je de smaak te pakken? Dan wil je vast ook Die Entdeckung der Currywurst lezen! De curryworst is namelijk óók al in Hamburg uitgevonden. 😉

En een andere prachtige historische roman, gebaseerd is op een waargebeurde moordserie, is Trümmerkind, van Mechtild Borrmann (in het Nederlands vertaald als Oorlogskind. En dat is wél een van mijn absolute lievelingsboeken.

Meer lees- en luistertips voor de herfstvakantie

De Franse bezetting van Hamburg

De Fransen gebruikten de St. Petri Kirche als peerdenstal. Maak je natuurlijk al geen vrinden mee…

Kom je deze herfstvakantie naar Hamburg?

Deze pagina helpt je op weg om je reis te plannen. Met de trein ben je al in een paar uur in Hamburg, en kun je lekker doorlezen! Bekijk ook deze artikelen voor nog meer inspiratie:

Heb je deze artikelen al gelezen?

Laat een reactie achter

Standort Hamburg is de enige Nederlandstalige blog die helemaal om Hamburg draait. Dé plek dus om tips te vinden voor je stedentrip Hamburg!

© 2012-2024 Standort Hamburg / femina docta. Alle rechten voorbehouden.  

Standort Hamburg gebruikt cookies om de site goed te laten draaien. OK Cookiebeleid