Meer bruggen dan Venetië: 9 historische bruggen in Hamburg

1,6K

In mijn beleving zijn bruggen toch vooral dingen die water overbruggen. Hamburgs bruggen volgen een wat ruimere definitie: als in Hamburg een stuk straat ergens overheen gaat, dan heet het een brug. Zodoende heeft Hamburg meer bruggen dan Amsterdam en Venetië bij elkaar*, namelijk 2.500 stuks. Daar kunnen we over gaan kniesoren, maar het blijft een feit dat er een paar fraaie exemplaren met een mooi verhaal tussen zitten. Hoogste tijd dus om Hamburgs bruggen wat nader onder de loep te nemen!

In die eerste deel van de serie bekijken we Hamburgs historische bruggen.

De mooiste historische bruggen in Hamburg

1. Schwanenwikbrücke

Tussen Hohenfelde en Uhlenhorst, aan de oostkant van de Alster, bevindt zich een van de meest romantische bruggen van Hamburg. De Schwanenwikbrücke werd tussen 1874 en 1878 gebouwd, en het is een van de oudste bewaard gebleven bruggen met een staalconstructie. In de oorlog werden de doorgangen onder de brug dichtgemaakt en gebruikt als Luftschutzbunker.

Deze brug werd door Hamburgs verliefden zó romantisch gevonden dat hij uiteindelijk bijna bezweek onder de enorme hoeveelheid liefdesslotjes die eraan gehangen werden. (Bija geen brug in Hamburg is veilig voor deze slotjes…) De slotjes werden in 2012 overgebracht naar het Hamburg Museum.

Waar vind je de brug: Schwanenwik, oostkant van de Alster (Google Maps)
Doen in de buurt: alle bezienswaardigheden rond de Alster

Schwanenwikbrücke rond 1900

2. Wilhelminenbrücke

Hamburg heeft bruggen in alle soorten en maten, dus ook een brug met een vloerkleedje, want waarom niet. De Körber-Stiftung (die naast de brug kantoor houdt) kwam met het idee van een kunstwerk dat tegelijkertijd een ‘gebruiksvoorwerp’ zou zijn: een stenen vloerkleed op de nabijgelegen brug uit 1888.

Het ‘Steinerne Orientteppich’ van kunstenaar Frank Raendchen siert de Wilhelminenbrücke sinds 2005. Wilhelmines vloerkleed is 2,45 m breed en 27 m lang, en de motieven die gebruikt zijn symboliseren Hamburgs verbinding met de wereld.

Waar vind je de brug: Speicherstadt, tussen U Baumwall en de Elbphilharmonie (Google Maps)
Doen in de buurt: Speicherstadt en HafenCity bekijken

3. Lombardsbrücke

De Lombardsbrücke is een van de historische bruggen die de Binnenalster van de Außenalster scheidt (de andere brug is haar zusje Kennedybrücke, zie verderop). Er rijden zowel auto’s als treinen en S-Bahnen overheen. De oorspronkelijke brug was van hout, de huidige steenconstructie is in 1865 gebouwd.

De brug is vernoemd naar een pandjeshuis genaamd ‘Lombard’, dat hier al in de 17e eeuw aan de Alster stond. Het uitzicht op de beide kanten van de Alster maakt dat je hier, volgens velen ‘het mooist’ in de file staat. Meh, ik zou zeggen, bekijk dit uitzicht liever vanuit de trein, want de files kunnen hier lang en ergerlijk zijn: elke dag karren er zo’n 67.000 auto’s over de Lombardsbrücke.

Waar vind je de brug: noordkant van de Binnenalster (Google Maps)
Doen in de buurt: de Altstadt bekijken, of nog een rondje om de Alster maken.

4. Kennedybrücke

Echt heel warme gevoelens heb ik niet voor de Kennedybrücke sinds ik weer autorijd. Het is een van de drukste bruggen en straten van de stad. Toen ik voor het eerst in mijn eentje in Hamburg in een auto zat slaagde ik er onmiddellijk in verkeerd te rijden en een half uur in het gebied rond de Kennedybrücke en de Lombardbrücke te cirkelen… Ach ja.

De Kennedybrücke, werd in 1953 gebouwd als de Neue Lombardbrücke, naast de Lombardbrücke, die al het verkeer niet meer aan kon. In 1963 werd de Neue Lombardbrücke omgedoopt tot Kennedybrücke, naar John F. Kennedy. Elke dag tuffen er zo’n 50.000 auto’s overheen.

Waar vind je de brug: naast de Lombardbrücke ;) (Google Maps)
Doen in de buurt: de Altstadt en Neustadt bekijken, om de Alster heen wandelen, de Kunsthalle bezoeken, wandelen in Planten und Blomen.

⇑ Bewaar dit artikel op Pinterest, gezellig! ⇑

5. Alte Harburger Elbbrücke

Deze schoonheid, gebouwd tussen 1897-1899, was de eerste autobrug over de Süderelbe en was lange tijd de enige manier om van Wilhelmsburg naar Harburg te komen.
Het is de laatst overgebleven brug met zulke grote poorten aan beide kanten. Op de poorten staan de wapens van zowel Wilhelmsburg als Harburg afgebeeld, daarboven ooit twee adelaars (een daarvan woont tegenwoordig in het archeologisch museum).

Voor langsrazende auto’s hoef je op de Alte Harburger Elbbrücke vandaag de dag niet bang te zijn: auto’s razen over de Brücke des 17. Juni, die naast de oude brug gebouwd is. De Alte Harburger Elbbrücke is nu een brug voor fietsers en voetgangers.

Waar vind je de brug: Brücke des 17. Juni (Google Maps)
Doen in de buurt: een bezoekje aan Wilhelmsburg brengen en door de Moorwerder polder fietsen

6. Kersten-Miles-Brücke

De bruggen in Hamburg overbruggen niet altijd water. Vrij vaak niet, zelfs. De Kersten-Miles-Brücke, gebouwd tussen 1895-1897, overbrugt bijvoorbeeld de Helgoländer Allee. Hij is vernoemd naar Kersten Miles, hoofdburgemeester van Hamburg tussen 1378 en 1320.

De Helgoländer Allee loopt van de kop van de Reeperbahn (U-Bahn St. Pauli) langs het Alte Elbpark (met daarin een reusachtig, maar spuuglelijk, beeld van Von Bismarck) naar de Landungsbrücken.

Op de hoeken van de brug zijn beelden neergezet van drie Hamburger burgemeesters (Kersten Miles, Simon von Utrecht, Ditmar Koel) en één admiraal (Berend Jacob Karpfanger). Als ik me niet vergis, is Kersten Miles te zien op de op één na onderste foto (maar pin me er niet op vast, want ik navigeerde tussen hollende mensen, Harleys en mensen die maniakaal water naar de renners gooiden – dan wil ik nog wel eens wat minder oplettend zijn.)

Waar vind je de brug: over de Helgoländer Allee, naast het park met het beeld van Von Bismarck (Google Maps)
Doen in de buurt: 9x gratis bezienswaardigheden voor een eerste kennismaking met Hamburg

Waar de laatste dag van de Harley Days en de halve marathon elkaar treffen… :)

Zo zag de brug er rond 1900 nog uit. Op de achtergrond het toenmalige gebouw van de Deutsche Seewarte.

7. Brooksbrücke

Hoewel de Speicherstadt rond 1885 al min of meer gereed was, werd ze pas officieel geopend in 1888, toen Hamburg zijn status als ‘Zollausland’ verloor. De enige uitzondering op het verlies van deze status was de vrije handelszone in de Freihafen. Deze officiële opening werd gevierd met het openen van de Brooksbrücke door keizer Wilhelm II zelf, met de woorden ‘zu Ehren Gottes, zum Bestehen des Reiches, zu Hamburgs Wohle‘ (’ter ere van god, het voortbestaan van het rijk en de voorspoed van Hamburg’).

Er was een tolgebouw en vier sculpturen van de hand van Alois Denoth:

• Aan de Speicherstadtzijde Keizer Friedrich I Barbarossa (rechts op de foto);
• daarnaast de heilige St. Ansgar, Hamburgs eerste aartsbisschop (links op de foto);
• en aan de kant van de binnenstad Germania (om Hamburgs verbinding met het Duitse Rijk te benadrukken);
• en Hammonia, Hamburgs beschermvrouwe.

Zowel het gebouw als de beelden werd in de oorlog verwoest. De beelden die vandaag de brug bewaken zijn van vrij recente datum (2003-2006) en werden gemaakt door de Hamburgse beeldhouwer Jörg Plickat. Germania is hierbij vervangen door Europa, om Hamburgs verbinding met Europa te benadrukken.

Waar vind je de brug: vanaf de straat Bei den Mühren over het tolkanaal bij de Binnenhafen naar de Brook aan de Kehrwieder (Google Maps)
Doen in de buurt: bekijk Hamburgs eerste UNSESCO Werelderfgoed, de Speicherstadt

Hamburg 1892. Brooksbrücke / mit den beiden Brücken-Figuren / ‘Germania’ u. ‘Hammonia’, foto Johann Hinrich W. Hamann, public domain, collectie MKG 

8. Krugkoppelbrücke

Als je om de Außenalster heen wandelt, kom je ‘m vanzelf tegen, deze Krugkoppelbrücke, in het noorden, tussen Harvestehude en Winterhude. In de late 19e eeuw was het nog een houten brug, die uit praktische overwegingen in 1927 werd vervangen door het bouwwerk waar je nu overheen loopt.

De drie gewelven van de brug zijn versierd met ‘waterwezens’ en mosselachtigen. (Heb dit nog niet zelf waargenomen, te afgeleid door Altbau en water om de brug heen. En door de lantaarntjes!) De Krugkoppelbrücke staat onder Denkmalschutz.

Waar vind je de brug: aan de noordkant van de Außenalster (Google Maps)
Doen in de buurt: aan de Alster raak je niet uitgekeken. Uhlenhorst is ook een mooie wijk!

“Hansestadt Hamburg”, 1930, Heinrich von Seggern, public domain, collectie MKG

9. Breite Straße Brücke

Vanaf de Fischmarkt loop je onder deze brug door naar het Walter-Möller-Park en de Trinitatiskirche. Daar vind je ook deze openbare toiletten… Of ze nog in gebruik zijn weet ik eigenlijk niet (ik heb er nog nooit mensen gezien, noch open deuren), maar fraaie bewegwijzering voor vrouw- en manvolk (Froonslüd en Mannslüd, prachtig toch, dat Hamburgs) heb je er wel.

Waar vind je de brug: Breite Straße, ter hoogte van de Fischmarkt (Google Maps)
Doen in de buurt: je bent niet ver van de Fischmarkt af, dus waarom wandel je niet een stuk langs de Elbe?

Ook deze brug stamt uit de late 19e eeuw en staat, inclusief de lantaarntjes, onder Denkmalschutz. Of dat ook geldt voor de toiletbordjes weet ik niet, maar ik vind dat dat wel zou moeten:

En voilà, dat waren 9 historische bruggen in Hamburg. Nog 2.494 andere bruggen te bekijken ;)

Wat was je favoriete brug?

Heb je deze ook al gezien? 9x bijzondere bruggen in Hamburg

Bekijk ook: De mooiste historische architectuur in Hamburg

* Wikipedia rapporteert voor Amsterdam ‘meer dan 1.500 bruggen’ en 431 voor Venetië. Heb niet uitgezocht of er onder de bruggen van Amsterdam en Venetië ook over niet-water zijn.

HAMBURG. Neue Elbbrücke, 1894, Photographie und Lichtdruck von G. Koppmann & Co., public domain, collectie MKG

Op naar Hamburg!

De bruggen in Hamburg zijn een bezienswaardigheid op zich, en ik kan er geen genoeg van krijgen. Dat hoeft voorlopig ook nog niet: met ruim 2.500 bruggen ben ik er ook nog wel even zoet mee. In de bruggenserie heb ik vandaag weer 9 stuks fraaie bruggen voor je opgeduikeld. Dit keer bekijken we de architectonische hoogstandjes, de bijzonderste bruggen van Hamburg.

9x bijzondere bruggen in Hamburg

1. Köhlbrandbrücke

De Köhlbrandbrücke, uit 1974, is misschien wel Hamburgs bekendste brug en zeker een van de meest gefotografeerde bruggen van de stad. Het is ook de langste kabelbrug van Duitsland, daarom wordt hij ook wel de Golden Gate Bridge van Hamburg genoemd. De brug verbindt het oostelijke deel van de haven met de Autobahn (A7)-Elbtunnel. Als je Hamburgs ‘Golden Gate Bridge’ wilt komen fotograferen – hij doet het zoals je ziet erg leuk op havenplaatjes – of eroverheen wilt rijden, moet je een klein beetje haast maken, want de gemeente is van plan hem in 2030 af te breken. Je moet ook (vind ik) stalen zenuwen hebben, want hij is behoorlijk hoog. Ik durf er niet op. ;)

Waar vind je de brug: Köhlbrandbrücke, richting A7 (Google Maps)
Doen in de buurt: Hamburg binnenrijden! ;)

2. Magdeburger Brücke

Naast het fantastische 25Hours Hotel Hafen City in de Speicherstadt ligt een stoere stalen brug: de Magdeburger Brücke. Hij loopt over de Magdeburger Hafen en is al sinds 1930 in gebruik.

Waar vind je de brug: Magdeburger Hafen (Google Maps)
Doen in de buurt: eten bij Heimat Kitchen (het restaurant van 25Hours), moderne architectuur in HafenCity bekijken, flaneren (en ijs eten) aan de Magellan-Terrassen en klassieke muziek luisteren op U-Bahn station HafenCity Universität.

3. Neuerwegsbrücke

Deze ‘Fachwerkbrücke’ is gebouwd in 1886, tijdens de eerste bouwfase van de Speicherstadt. Hij staat niet alleen onder Denkmalschutz, maar maakt ook deel uit van Hamburgs bijdrage aan de UNESCO-Werelderfgoedlijst. Ik vind dit een van de fraaiste bruggen van Hamburg, omdat hij tegelijkertijd én een reling met sierlijke tierelantijntjes heeft én een stoere staalconstructie.

Waar vind je de brug: St. Annenfleet, niet ver van het Ameron Hotel (Google Maps)
Doen in de buurt: Miniatur Wunderland, het Internationales Maritimes Museum Hamburg, koffie lurken bij het Kaffeemuseum Burg en een wijntje drinken in het Fleetschlösschen.

⇑ Bewaar dit artikel op Pinterest, gezellig! ⇑

4. Kattwykbrücke

De Kattwykbrücke, over de Elbe, noem ik ook wel de ‘Ikea-brug’ (want geel-met-blauw…) Het is de grootste ‘Hubbrücke’ van de wereld. Wat dat betekent wist ik ook niet, maar Google bood uitkomst: een hefbrug. Als er een schip aan komt dat niet onder de brug door kan, wordt de brug niet opengeklapt of opzij geschoven, nee, hij wordt in z’n geheel omhoog geschoven tot het schip eronderdoor past.

Voor verkeer maakt dat helaas niet uit, dat moet alsnog wachten…

Met zijn 40+ jaren begint hij een beetje krakerig te worden, dus om de brug een beetje te ontlasten (nu rijdt er en treinspul overheen en auto’s) komt er, voraussichtlich, in 2020 een tweede Kattwykbrücke, die dan voor het Bahnverkehr is.

Waar vind je de brug: Kattwykdamm (Google Maps)

5. Ellerntorsbrücke

De op één na oudste brug van Hamburg is de Ellerntorsbrücke in de Altstadt, die dateert uit 1668. Een houten voorganger lag er zelfs al in de 13e eeuw. De drie natuurstenen bogen (vroeger symmetrisch, tegenwoordig door betonversterkingen niet helemaal meer) spiegelen leuk in de Herrengrabenfleet – de Ellerntorsbrücke is daardoor niet alleen oud, maar ook erg fotogeniek.

Waar vind je de brug: Fleetinsel, bij S-Bahn Stadthausbrücke (Google Maps)
Doen in de buurt: wandelen door de Altstadt, shoppen bij Mutterland, de Mellin-Passage bewonderen, en in december Glühwein drinken op de kerstmarkt aan het Fleetinsel.

6. Südteichbrücke

Nog een romantisch ouwetje: de Südteichbrücke uit 1889, die gebouwd werd ter gelegenheid van de Hamburger industrietentoonstelling. De brug bevond zich altijd al op het Ohlsdorfer Friedhof, maar ligt pas sinds 1950 op zijn huidige plek.

Waar vind je de brug: Ohlsdorfer Friedhof (Google Maps)
Doen in de buurt: Herfstwandelen op het Ohlsdorfer Friedhof

7. Kibbelstegbrücke

De Kibbelstegbrücke is een van de langere bruggen in de Speicherstadt. Hij loopt van Bei den Mühren over de Binnenhafen (water), over de Brooksfleet (land) en over de Kehrwiederfleet (water) tot aan Am Sandtorkai. Het is een voetgangersbrug met twee verdiepingen, waarvan de bovenste ook de officiële vluchtweg uit de (laag gelegen) Speicherstadt is in geval van overstromingen.

Waar vind je de brug: Kibbelsteg, van Bei den Mühren tot Am Sandtorkai
Doen in de buurt: de Speicherstadt, en de Elbphilharmonie natuurlijk, en aan deze brug ligt ook restaurant Vlet voor als je op sjiek dineren wilt.

8. Michaelisbrücke

Herinner je je nog die tijd dat we slotjes aan een brug aandoenlijk vonden? Nou, ik ook bijna niet meer. Geen brug in Hamburg lijkt nog veilig voor deze lariekoek: overal vind je slotjes. (Dieptepunt wat dat betreft was het meisje dat ik samen met nota bene met haar moeder bij de Landungsbrücken een slotje aan zag brengen voor een, naar ik begreep, onbeantwoorde, liefde…)

Maar goed, ik dwaal af. De Michaelisbrücke wordt in Hamburg gezien als een van de meest romantische bruggen in de stad, vandaar alle slotjes. Afgezien van de slotjes wil ik wel toegeven dat het Fleetinsel (met name met kerst) en het uitzicht op de Ellerntorbrücke zeker sprookjesachtig en romantisch kan zijn.

Waar vind je de brug: tegenover de Ellerntorbrücke, Fleetinsel (Google Maps)
Doen in de buurt: de liefde vieren en bezegelen in de Erste Liebe Bar!

9. U-Bahn Brücke Hoheluftbrücke

OK, eigenlijk is deze brug zelf niet per se een van Hamburgs bijzonderste bruggen. En de naam is ook nog verwarrend, want deze brug zelf is niet de Hoheluftbrücke. Die ligt ongeveer 50 meter verderop en gaat over het Isebekkanal. U-Bahn station Hoheluftbrücke is naar deze brug vernoemd, en heeft als extraatje zelf ook een brug.

Op gewone dagen is dit dus inderdaad geen verschrikkelijk opwindende brug. Gewoon een staalconstructie, met wortels in 1912, het bakstenen gebouw erachter is eigenlijk boeiender.

Op dinsdagen en vrijdagen is het echter andere koek: dan is het onder de brug een drukte van belang op de Isemarkt (en het weer is ook beter, zoals je ziet ;))

Waar vind je de brug: spoorbrug tussen U3 stations Hoheluftbrücke en Eppendorferbaum
Doen in de buurt: slenteren over de Isemarkt, elke dinsdag en vrijdag!
Tip: ook even om je heen kijken voor prachtige Altbauhuizen en Stolpersteine aan de Isestraße.

Meer bijzondere bruggen in Hamburg

Met zo veel bruggen in de stad ben ik voorlopig nog niet klaar met het opsnorren van de Hamburgs mooiste bruggen. Heb je deze toevallig al gezien? 9x bijzondere bruggen in Hamburg

Op naar Hamburg!

Je bent vast ook nog niet uitgekeken, dus check zeker ook deze pagina om je reis te plannen.

Met de trein doe je er helemaal niet lang over om in Hamburg te komen. En, bonus, je komt Hamburg binnen via… een brug, uiteraard. Bekijk ook deze artikelen voor nog meer inspiratie:

• 100 dingen die je in Hamburg gedaan moet hebben
• Insider tips: Hamburg voor gevorderden
• Veel Hamburg voor weinig geld: de beste budgettips voor een stedentrip Hamburg
• 11x fijne reisgidsen over Hamburg

• 100 dingen die je in Hamburg gedaan moet hebben
• Insider tips: Hamburg voor gevorderden
• Veel Hamburg voor weinig geld: de beste budgettips voor een stedentrip Hamburg
• 11x fijne reisgidsen over Hamburg