Leude, picture this*, Hamburg, 1904… Het Hamburger Sielnetz, ofwel, het riool, is het modernste rioolstelsel in Europa en omvat inmiddels een indrukwekkend ondergronds netwerk van 500 kilometer. Nieuwste toevoeging aan het netwerk is het Kuhmühlenstammsiel dat onder de Baumwall door loopt. Het is aangelegd om Eppendorf en Uhlenhorst, op dit moment nog buiten Hamburg, te ontdoen van allerhande ranzigheid op straat, en het is net feestelijk geopend.
Hoe je een keizer een riool laat zien
Een sensatie, natuurlijk! En wel eentje waar Kaiser Wilhelm II als ware technologieliefhebber reuze benieuwd naar is. Hij kondigt dus aan dat hij graag een boottocht door het ondergrondse kanaal wil maken.
Maar ja… hoe toer je de keizer door een riool? Een vies pak is natuurlijk geen optie.
Je begrijpt, de keizer moet een overjas aan.
Maar dan… je kunt de keizer zich ook niet zomaar en plein public om laten kleden, dat zou niet kies zijn.
Vandaar dat er speciaal voor Kaiser Wilhelm een Siel-Einstiegshäuschen gebouwd werd, waar hij zich zonder pottenkijkers zou kunnen omkleden. Prompt ontstond een klein Jugendstil-juweeltje aan de Baumwall, compleet met fraaie tegeltjes aan de binnenkant. #allesvoordekeizer
Maar of ‘ie nou kwam, uiteindelijk?
De kleedkamer van de keizer – herontdekt
Het is maar de vraag of de keizer het riool uiteindelijk ooit gezien heeft. De kranten stonden in september 1904 bol van zijn driedaagse bezoek aan Hamburg, maar over het rioolbezoek heeft vreemd genoeg helemaal niemand het. Het kan zijn dat hij het boottochtje bij een later bezoek alsnog gemaakt heeft – in 1910 was hij bijvoorbeeld in Hamburg om te zien hoe de eerste Elbtunnelbuis doorbroken werd. Kan gecombineerd zijn, je weet het niet…
Het Siel-Einstiegshäuschen werd in elk geval al snel door iedereen vergeten. Het werd pas in 2012 bij toeval herontdekt, eigenlijk met dank aan de man die in 1840 de eerste plannen voor het Hamburger Sielnetz ontwierp, de Britse ingenieur William Lindley. Aan de Baumwall staat namelijk een beeld ter herinnering aan Lindley, en in 2012 wilde Hamburg het op een andere plek zetten. Bij het uitgraven van de fundering stuitte men op iets wat op een kluis leek, bijna drie meter onder de grond. En verhip, het bleek het voor de keizer gebouwde Einstieghäuschen te zijn! De bouwmeester dook de archieven in, en Hamburg liet de kleedkamer en het huisje restaureren aan de hand van de originele tekeningen uit 1903.
Het Sieg-Einstieghäuschen bekijken en wat er in de buurt te beleven is
Je vindt het Jugendstil-gebouwtje aan de straat Vorsetzen, vlakbij U-Bahn halte Baumwall (Elbphilharmonie), waar de U3 stopt. (De U3 is overigens ook een U-lijn die een bezienswaardigheid op zich is, bovendien erg geschikt als het rukweer is.)
De binnenkant van de kleedkamer is alleen tijdens het monumentenweekend in september te bewonderen, maar de buitenkant is ook al de moeite waard, helemaal als je weet wat voor huisje het is. (En dat weet je nu.)
In de buurt wandel je langs de Elbe (bijvoorbeeld tot aan de Fischmarkt), duik je het Portugiesenviertel in of dwaal je door de Speicherstadt. Een selfie op de Elphi mag natuurlijk ook niet in je fotocollectie ontbreken!
Vorsetzen, bij U Baumwall (Elbphilharmonie) (Google Maps)
Rondleidingen met water (en riolering) als thema vind je bij Hamburger Unterwelten.
En check ook de Stadtführung unterm Hafen bij vergangenundvergessen.de.
Meer Hamburgse insidertips
Meer over de riolering van Hamburg ontdek je in museum Wasserkunst Elbinsel Kaltehöfe. Je denkt misschien, waarom zou ik dat willen, maar geloof me, dat wil je. Allereerst heeft Hamburg best wat te stellen gehad met het thema water + gebrek aan riolering (zie hier de grote choleraepidemie waarover we het nog steeds hebben), maar het is ook écht een boeiend museum, én het ligt midden in een natuurgebied dat wemelt van de vogels.
Bekijk ook mijn andere insidertips:
- Hamburg voor gevorderden, vol met tips van mij die niet in je reisgids staan
- Dark tourism in Hamburg, drie handige gidsen voor iedereen die de rafelrandjes van Hamburg wil leren kennen
- En Hamburger Geheimnisse, voor wie nog dieper wil graven
- Nu we toch bezig zijn, vergeet ook niet al mijn #geheimtipps bij elkaar te checken
Als dit al niet genoeg reden zou zijn om naar Wasserkunst Elbinsel Kaltehöfe af te reizen… kijk dan:
Op naar Hamburg!
Kom je Hamburg binnenkort zelf verkennen, dan helpt deze pagina je op weg om je reis te plannen. Met de trein doe je er helemaal niet zo gek lang over. Bekijk ook deze artikelen voor nog meer inspiratie:
- 100 dingen die je in Hamburg gedaan moet hebben
- Veel Hamburg voor weinig geld: de beste budgettips voor een stedentrip Hamburg
- 11x fijne reisgidsen over Hamburg
*Nooit een gelegenheid voorbij laten gaan om Sophia Petrillo te parafraseren.
