Het Riedemann Mausoleum op het Ohlsdorfer Friedhof is een beetje een verdrietige Geheimtipp. Ooit was het namelijk een juweel, tegenwoordig staat het zo goed als op instorten. Toch moet je er even langs lopen als je op het Ohlsdorfer Friedhof bent.
Een groots mausoleum voor de petroleumkoning
In de late 19e eeuw liepen de zaken uitstekend voor ‘petroleumkoning’ of ‘Tankerkönig’ (tegenwoordig zouden we zeggen ‘oliebaron’) Wilhelm Anton Riedemann. Hij was een van de oprichters van de Deutsch-amerikanische Petroleum Gesellschaft (DAPG), het huidige Exxon. Daar hoorde een kapitale villa bij, en uiteindelijk ook een eigen mausoleum, uiteraard op het toen nog niet zo oude, maar wel al statige Ohlsdorfer Friedhof. Riedemanns dochter Sophie was in 1891 op negentienjarige leeftijd plotseling overleden, en haar vader had dus aanzienlijk eerder dan gedacht een waardige plek nodig om zijn dochter, en latere familie, te begraven.
Het Riedemann Mausoleum werd door Martin Haller ontworpen in neoromaanse stijl en had plek voor maar liefst 35 familieleden, verdeeld over twee verdiepingen. In 1905 was het mausoleum op het klaar voor gebruik. Sophie werd uiteindelijk in het mausoleum bijgezet, maar ze bleef er niet lang. Riedemann zelf vertrok namelijk aan het einde van de Eerste Wereldoorlog naar Lugano, nadat hij door de keizer in de adelstand verheven was. Daar overleed hij in 1919 en werd hij ook begraven, samen met zijn dochter, in een nieuw mausoleum. Ook mevrouw Riedemann is uiteindelijk nooit begraven in het Hamburgse Riedemann Mausoleum. De andere kinderen van het echtpaar en Wilhelm Antons broer Heinrich Nikolaus werden wel in het familiemausoleum op het Ohlsdorfer Friedhof begraven.
Een groots, maar vooral ook leeg mausoleum
In de jaren ’50 werd het mausoleum zoals dat met een onelegant woord heet geruimd. De Riedemanns die hier begraven waren verhuisden naar het nieuwe mausoleum in Lugano.
„Den ihr suchet, der ist auferstanden, er ist nicht hier” is telezen bij een van de altaarsculpturen. De crypta is met sterren getooid, en wijst de doden de weg naar de hemel. Of naar Lugano, dat kan ook. Ik hoop dat dat gelukt is.
In mausolea lagen de doden traditioneel in een stenen sarcofaag of een zware eikenhouten kist bekleed met lood, die in een goed dicht gemetseld graf staat. Dat maakt natuurlijke ontbinding natuurlijk nauwelijks mogelijk. Om hygiënische redenen is deze vorm van begraven daarom in Hamburg niet meer toegestaan.
Het Riedemann Mausoleum staat dus leeg, en niemand wil het echt hebben. Het staat net zo te verpieteren als de Schilleroper, en net als de Schilleroper staat het op instorten en is het zelfs om te urbexen niet meer geschikt. Soms meldt een ondernemer zich – het Riedemann Mausoleum leent zich perfect voor urnbijzetting, daarvan kunnen er toch veel meer in dan 35! Zelfs de in 2019 overleden Hamburgse acteur Jan Fedder had ooit wel interesse in het mausoleum. Helaas lopen al dit soort initiatieven tot nu toe uit op gedoe met het Denkmalschutzamt. (Wat ik persoonlijk best opmerkelijk vindt, want het Denkmalschutzamt laat het nu ook gewoon instorten…)
Afijn, een wat treurige geheimtipp dus. Die we virtueel nog wel kunnen bekijken (zie hieronder), echt, wow, wat een schitterend mausoleum had dit nog kunnen zijn als iemand ervoor gezorgd had…
Een herfstwandeling over het Ohlsdorfer Friedhof kan ik je trouwens ook alleen maar aanraden.
Meer bijzondere begraafplaatsen in Hamburg
Het Ohlsdorfer Friedhof is zeker een van de bijzonderste begraafplaatsen in Hamburg, maar niet de enige. Wandel bijvoorbeeld ook eens over de Joodse begraafplaats in Altona (een van de grootste bewaard gebleven Joodse begraafplaatsen ter wereld) en het Altonaer Hauptfriedhof.
Hamburgs rafelrandjes
Ben je hier voor het spooky season, bekijk dan hier mijn tips voor Halloween in Hamburg. De donkere kanten van Hamburg ontdek je verder in dit artikel: Dark tourism in Hamburg.
Last van leegte op je podcastplaylist? Geen nood, daar heb ik ook wat voor: 13x Duitse true crime podcasts.
Alle architectuurfans naar Hamburg!
Kun je niet wachten om naar Hamburg te gaan, dan helpt deze pagina je op weg om je reis te plannen. Met de trein sta je in een paar uur aan de haven. Bekijk ook deze artikelen voor nog meer inspiratie:
- Allereerst: architectuur, natuurlijk! Heb ik hier voor je: #architectuur
- Verder: 100 dingen die je in Hamburg gedaan moet hebben
- Wil je Hamburg echt leren kennen, dan ga je hier verder: Insider tips: Hamburg voor gevorderden
- Veel Hamburg voor weinig geld: de beste budgettips voor een stedentrip Hamburg
- 11x fijne reisgidsen over Hamburg
Foto interieur mausoleum: NordNordWest, CC BY-SA 3.0
