Geniale architectuur: de Sprinkenhof

Ik ging naar kantoor, zonder kantoorkoffie te hoeven lurken! Bonus!

Dat was niet zomaar een kantoor, of liever kantoren, maar ons eigenste kersverse werelderfgoed, het Kontorhausviertel.

En ik kan je zeggen dat het Kontorhausviertel dat hele voor-negenen-met-de-Bahn-unterwegs-met-de-rest-van-forenzend-Hamburg-gebeuren absoluut waard is. Misschien ook wel een kopje kantoordrab, maar in dat soort dingen moet je nooit overdrijven en het dus ook nooit proberen.

Anyhow. Ik was in het Kontorhausviertel en had de mogelijkheid eindelijk een aantal Kontorhäuser van binnen te bekijken en zelfs te beklimmen. Vandaag daarom de Sprinkenhof:

Sprinkenhof, noviteit uit de late jaren ’20

Aan het eind van de 19e eeuw was de haven behoorlijk groot geworden en was er grote behoefte aan kantoorgebouwen ontstaan. Tegelijkertijd was er ook ruimte in de stad ontstaan omdat een groot deel van de binnenstad na de cholera-epidemie van 1892 was platgegooid om te voorkomen dat een wirwar aan smalle straatjes ooit nog eens zo’n enorme uitbraak van narigheid zou veroorzaken.

Met de bouw van de Sprinkenhof werd in 1927 begonnen door de broers Hans en Oscar Gerson, in samenwerking met Fritz Höger. Het complex werd gebouwd als woon-, kantoor- en winkelcomplex, waarvan de meeste wooneenheden nooit gerealiseerd zijn. Het centrale gebouw stond in 1928.

De westvleugel werd daar tussen 1930 en 1932 aan toegevoegd door hetzelfde architektentrio.

Tot slot zette Fritz Höger tussen 1939 en 1943 de oostvleugel van de Sprinkenhof neer. (Hans Gerson was inmiddels overleden, zijn broer Oskar mocht onder nazibewind zijn beroep niet meer uitvoeren en Höger had zich in 1933 al aangesloten bij de nazi’s…)

De kantoren in het Kontorhausviertel waren van alle hippe en moderne snufjes voorzien: paternosterliften (in de Sprinkenhof is er nog steeds één in gebruik), telefoonlijnen, centrale verwarming en elektrische verlichting.

Architectonische bijzonderheden van de Sprinkenhof

Staalbeton met een bijzondere bakstenen jas

Een van de meest opvallende kenmerken van de Sprinkenhof is de gevel. De Sprinkenhof heeft een skelet van staalbeton met een Bausteinexpressionistisch jasje. In ruitvorm werden over de gehele gevel en aan de Innenhöfe allerlei motieven aangebracht uit handel en zeevaart, als reflectie van de bedrijven in het kantorencomplex. De verschillende patronen en texturen zijn, als je het mij vraagt, niet minder dan spectaculair.

Inspiratie voor deze geveldeco kwam van het Casa de las Conchas in Salamanca en het Venetiaanse Dogepaleis.

Afgewerkt werd het geheel met reliefs van Ludwig Kunstmann en vier plastieken van Hans Wagner. Twee van deze plastieken overleefden de bommenregen in juli 1943 niet en hebben het gebouw dus helaas niet lang gesierd.

Het golvende gedeelte van het gebouw is de jongste vleugel, de oostvleugel.

Het trappenhuis

Binnen in de Sprinkenhof zrekken nog meer architectonische details de aandacht. De hal is een van de meest indrukwekkende ruimtes, met zijn hoge plafonds, marmeren vloeren en prachtige art-decodetails. De grootste blikvanger is natuurlijk de grote gedraaide trap met zijn decoratieve leuningen.

Terwijl ik als een malle met mijn camera door het trappenhuis rende – kijk dan!! – liepen vertwijfelde kantoormedewerkers achter me aan om te zien wat er in godsnaam zo interessant was dat het op de foto moest. Ik kreeg de indruk dat ze een beetje teleurgesteld waren toen ze merkten dat het me om het gebouw ging. Toch wat ondankbaar, als je het mij vraagt…

Een nog werkende paternosterlift

De Sprinkenhof heeft een nog functionerende paternosterlift. (Hiernaast op de foto met een heuse secret selfie!) Bij wijze van uitzondering mocht ik (als niet-werkzaam iemand in het pand) ook een rondje meerijden.

Ondanks het bordje dat op de bovenste verdieping aan de binnenkant hangt – “Letztes Stockwerk. Weiterfahrt ungefährlich” – was het een ontspannen ritje. (Dat bordje is overigens werkelijk ter geruststelling bedoeld: er zijn ook paternosters waarbij de liftcabine bij de bovenste en onderste verdieping over de kop gaat en je dus moet uitstappen.)

Je hoeft trouwens niet per se te gaan werken om een indruk te krijgen van de Sprinkenhof: je kunt er (natuurlijk) omheen lopen en over de binnenplaatsen kuieren en daarna Labskaus gaan eten bij Restaurant im Sprinkenhof (traditioneel Hamburgse keuken + lekker ouderwetse inrichting + werelderfgoed. Alsterwasser erbij en klaar!)

Meer Kontorhausviertel en werelderfgoed in Hamburg:

• Dwalen door werelderfgoed: Hamburger Speicherstadt
• Geniale architectuur: het Chilehaus in het Kontorhausviertel, waar ik op het dak klauterde, maar niet helemaal naar boven, want dat is eng.
• En: de mooiste trappenhuizen in Hamburg
• Voor alle andere UNESCO-kantoren: Werken in werelderfgoed: Kontorhausviertel in Hamburg

Op naar Hamburg!

Heb je ook zin in een stedentrip Hamburg, dan helpt deze pagina je op weg om je reis te plannen. Met de trein ben je er zo! Zoek je een goede hoteldeal, kijk dan eens hier. Bekijk ook deze artikelen voor nog meer inspiratie:

• 100 dingen die je in Hamburg gedaan moet hebben
• Insider tips: Hamburg voor gevorderden
• Veel Hamburg voor weinig geld: de beste budgettips voor een stedentrip Hamburg
• 11x fijne reisgidsen over Hamburg