De Tweede Kamerverkiezingen komen eraan en dat betekent uiteraard: op naar de stembus!
Maar hoe doe je dat, stemmen als je in het buitenland woont?
Daar weet ik toevallig wat van, dus zet een pot thee klaar, dan vertel ik je hoe je te werk gaat als je als Nederlander in het buitenland wilt stemmen.
Stemmen vanuit het buitenland – je stappenplan
Gelukkig kun je je tegenwoordig als Nederlander die in het buitenland woont als kiezer registreren, en dan krijg je bij elke relevante verkiezing de nodige papierwerkjes opgestuurd. (Was nog niet zo toen ik net verhuisd was!) Ik ga zelf stemmen vanuit Duitsland, maar het werkt voor elk buitenland hetzelfde.
Optie A: zelf stemmen door je te registreren als kiezer in het buitenland
- Registreer je als kiezer vanuit het buitenland. Dit doe je bij de gemeente Den Haag, en wel hier: aanmelding als kiezer buiten Nederland.
- Print en onderteken het formulier op de website van de gemeente Den Haag. Stuur het ondertekende formulier samen met een kopie van je identiteitsbewijs naar de gemeente Den Haag. Dit kan per post of via de uploadfunctie.
Een kopie van je identiteitsbewijs maak je met de KopieID-app van de Rijksoverheid. (Ik heb misschien te veel privacyverklaringen vertaald en ook echt te veel Zembla gekeken, maar ik ben hier echt vreselijk héél streng op: nooit zomaar een kopie van je ID ergens naartoe sturen, altijd alleen met watermerk en weglakken van info die niemand wat aangaat. Maar dat weet je natuurlijk allang.) - Je krijgt dan automatisch bericht als er verkiezingen zijn waar jij aan mee mag doen.
Tip: bookmark de registratiepagina, want daar staat ook wat je moet doen als je gaat verhuizen of een ander e-mailadres krijgt.
Ben/woon je slechts tijdelijk in het buitenland op het moment dat er verkiezingen zijn? Dan zijn dit je opties.
Dit is trouwens ook een goed moment om even de houdbaarheid van je identiteitsbewijs onder de loep te leggen!
➤ Zie ook: Operatie Paspoort – je paspoort verlengen als je in het buitenland woont.
Optie B: iemand machtigen om namens jou te stemmen
Het is verreweg het handigst om je te registreren als kiezer vanuit het buitenland. Je kunt er echter ook voor kiezen om iemand te machtigen om namens jou te stemmen. Hoe je een machtiging regelt kun je hier lezen.
Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen heb ik via een machtiging gestemd, want wist ik veel…
Ik vond het een hoop gedoe en heb me daarna meteen aangemeld als permanent geregistreerde kiezer vanuit het buitenland. Een machtiging is echt heel handig als je in Nederland woont en je niet in staat bent om zelf te gaan stemmen. Maar woon je in het buitenland en kun je dus sowieso niet zelf naar een stembureau, dan heb je minder rompslomp als je zelf per post stemt.
Terzijde: een grappig verschil tussen Duitsland en Nederland
In Nederland wordt nu best moeilijk gedaan over stemmen per post. In Nederland is een machtiging echter heel normaal. In Duitsland is dat omgekeerd: Briefwahl, stemmen per post, is voor heel veel mensen de standaard. Ik ken mensen die al sinds de jaren ’90 niet meer in een stembureau geweest zijn en altijd per Briefwahl stemmen. Een machtiging is in Duitsland dan weer héél ongebruikelijk en is eigenlijk vooral een optie als je sowieso onder volmacht van iemand anders staat.
Wat gebeurt er vervolgens als er een verkiezing aan zit te komen?
Komen er verkiezingen aan en ben je als kiezer in het buitenland geregistreerd, dan komen de ingrediënten voor je stem automagisch jouw kant op:
Stembewijs
Ruim van tevoren krijg je een aankondiging per mail: de gemeente Den Haag laat je dan weten dat je stembewijs eraan komt. Voor de Tweede Kamerverkiezingen 2021 was dit geloof ik in november, maar pin me er vooral niet (!) op vast, want in lockdown 3 lijken alle dagen op elkaar. In elk geval is het handig dat Den Haag dit aankondigt, want je weet nooit wat de post er vervolgens mee doet. Dan kun je je stembewijs in elk geval ergens als vermist opgeven als je het niet ontvangt.
Stembiljet
Je stembiljet komt later, vlak voor de verkiezingen, maar ruim op tijd om je stem per post op te sturen. Je stembiljet komt tegenwoordig per e-mail en moet je zelf uitprinten. Niet heel handig tijdens een lockdown, maar we gaan er natuurlijk graag van uit dat die lockdown bij de volgende verkiezingen geen rol meer speelt omdat iedereen dan gevaccineerd is!
En dan… gaan we eindelijk stemmen – vergeet de kopie van je ID niet!
We hebben een stembiljet, we hebben een stembewijs, we hebben twee enveloppen (een oranje en een witte), en we hebben opnieuw een beveiligde kopie van ons identiteitsbewijs gemaakt.
Kortom, es kann losgehen! We gaan NU onze bijdrage aan de democratie leveren:
- Het stembiljet met je stem gaat in de witte envelop waarop staat ‘stembiljet’.
- De witte envelop gaat in de oranje envelop.
- Je stembewijs en identiteitskopie gaan daarbij. Zo kan Den Haag wél zien dat je gestemd hebt en dat je stem geldig is, maar niemand kan zien wát je gestemd hebt. (Ja, degene die de stemmen telt, maar die persoon ziet alleen je stembiljet en geen naam.)
- Easy does it! Deze vrolijke oranje envelop met zijn waardevolle inhoud laat je vervolgens door het postkantoor voorzien van de nodige postzegels en eventueel priority en een track & trace en voilà, je stem is op weg naar Den Haag.
(Om er helemaal zeker van te zijn dat precies de juiste hoeveelheid zegels erop zit breng ik dit soort dingen altijd naar het postkantoor. Maar ik woon in en stem vanuit Duitsland, en mijn vertrouwen in de Deutsche Post ligt ver onder nul. Misschien woon je zelf in een land waar de post betrouwbaarder is.)
Aan welke verkiezingen mag je meedoen als je als Nederlander in het buitenland woont?
Woon je in het buitenland, dus heb je nergens meer een inschrijving bij een Nederlandse gemeente, dan mag je stemmen bij de volgende verkiezingen:
- Tweede kamer
- Het Europees Parlement
- Raadgevende referenda
Bij het Europees Parlement mag je kiezen of je wilt stemmen op kandidaten uit je land van herkomst, of op kandidaten uit het land waar je woont. (Als je tenminste in een EU-land woont, anders mag je alleen namens Nederland stemmen, maar das versteht sich.)
Maar moet je een stem willen uitbrengen voor een verkiezing in een land waar je niet meer woont?
Ja! Want tenzij je een dubbele nationaliteit hebt, en die heb je als je als Nederlander naar het buitenland verhuist niet zomaar*, is Nederland het enige land waarin je stemrecht hebt. Daar moet je gebruik van maken, vind ik. En je bent ook geen wappie, neem ik aan. (Ben je dat wel, dan begrijp ik niet wat je op mijn blog doet.)
Bovendien: er zijn genoeg zaken die ook jou betreffen, ook al woon je niet meer in Nederland (pensioenen, bijvoorbeeld!). Stemmen dus.
Voorwaarden om te kunnen stemmen als Nederlander in het buitenland
- Je bent ouder dan 18 😉
- Je hebt de Nederlandse nationaliteit
- En je woont buiten Nederland en bent niet meer ingeschreven bij een Nederlandse gemeente
Waar wacht je nog op? Stemmen, los geht’s!
Ja toch, niet dan. Je hebt een nationaliteit die je de kans geeft om je stem uit te brengen. Doe het dus ook. Doe het!
*de optie voor een dubbele nationaliteit als Nederlander in het buitenland is: trouwen met iemand die de nationaliteit van je woonland bezit. Anders kun je alleen de nationaliteit van je woonland aannemen als je de Nederlandse opgeeft. (Aangenomen dat je op het moment dat je verhuist slechts één nationaliteit hebt – hoe het is als je op dat moment al twee stuks hebt weet ik niet.)
